2017-10-07, Plasentzia 1577

[eu] | [es]

Zer da PLASENTZIA 1577?

Proiektuaren ezaugarriak

Ezer baino lehenago, herri proiektua izateko bokazioz jaio den ekimena da PLASENTZIA 1577.

Joan den urteko urrian Plentzia Kantaguneak antolatu zuen herri antzezpen baten arrakastak akuilaturik, (La Partera de Gaminiz, Toti Martinez de Lezearen testuarekin) ohartu ginen gure herriaren historia geuk antzeztua ikuskizun duin eta pedagogikoa gerta daitekeela, are gehiago musika eta dantzarekin aberasten baldin bada.

Esperientzia hartatik ikasita, eta segida eman behar zitzaiolakoan, aurten ere antzezlan bat bultzatu behar genuela erabaki genuen, berrikuntza batzuk eginda:

a)      Proiektua Plentzia eta Gorlizeko jende guztiari —bereziki, baina ez esklusiboki— zabaltzea, ohiko elkarte baten kudeaketatik ateraz, eta horrela ateak ireki, nahi zuen orori parte hartzeko.

b)     Proiektua denboraz, garaiz antolatu eta ezagutaraztea, bai testuaren prestakuntza eta hedakuntzaren aldetik, bai elenkoa eta musikari nahiz dantzari taldeak osatzearen aldetik.

c)      Testua euskeraz izatea, hori behar duelako gaurko Plentziak, eta hori zor diegulako herri honetan euskaldun izatea eragotzi zitzaien eta erabiltzeagatik gutxietsi eta zigortu zituzten euskaldun guztiei.

d)     Prozesuari berari ere garrantzia ematea, auzolan itxurako dinamika bat sorraraziz parte-hartzaileen artean.

e)      Musika arloa aberastea.

Seguruenik ez dugu denetan asmatu, baina ahaleginaren faltagatik ez daukagu kontzientzian zorrik, behintzat.

Testuaren ezaugarriak

Proiektuari izena ematen dion testua Plentziarentzat neurrira eginda dagoela esan genezake, hiru arlotan egon ere: historian, uri honen gorabehera historikoak jasotzen baititu; hizkuntzan, Mendebaldeko euskera estandarra erabiliz, ukitu plentziarrekin; lekuan, gure plaza zoragarria antzezleku natural moduan suertatzen baita agerraldi guztietan: ez genuke antzoki egokiagorik aurkituko kontatu gura dugun historiarentzat.

Ikuskizunean XVI. mendeko Plentziako historiaren atal bat jasotzen da, bertako biztanleen sentipen-bizipenetan islaturik. Oro har egiazko jazoeretan oinarriturik, fikziozko pertsonaiak eta euren pasadizoak taularatzen dira. Herri kantuek nahiz dantzek ere osatzen dute ikuskizuna, horiek ere arrantzaleen —emakumeen zein gizonen— bizimodua irudiz eta metaforaz jasotzen baitute.

Gure iraganerako bidaia honetan, mendeetan beti itsasora begira bizi izan den herri arrantzale baten penak, ilusioak eta pozak —umorerik ere ez baita falta— agerraldi labur-bizietan erakusten dira. Emakumeen askotariko lanbide gogorrak azaltzen dira eta bai gizonen itsasaldi nekoso arriskuz beteak. Marinelon itsasoratzeak inguruko uretan izaten dira hasiera batean, balea hurrean azaltzen den bitartean; baina hura urritzen eta urruntzen hasten denean, pobreziatik irteteko, bidaia luzeagoetara jo behar da: Ternuako lurralde izoztuetara, mende haietako petrolioa zen balearen gantza neke handiz eskuratzeko.