2017(e)ko uztailaren 18(a), asteartea

Maria Madalena

Zuberoako Atharratze gainean Maidalena mendia altxatzen da, nahiz eta oso garaia ez izan bere 795 metroekin inguru guztiak menperatzen ditu. Mendi hau toki deigarria izan da beti, horren lekuko erromatar denborako harria heldu zaigu:




Fano Herauscorrtsehe sacrum. G(aius) Valerius Valerianus
(Gayo Valerio Valerianok kontsakratu du Herauscorrtsehe orakulua)

Beraz, ematen du aspaldian mendiaren tontorrean Herauscorrtsehe jainkosarena tenplua zegoela eta mendiak jainkosaren izena hartu zuela. Gero, gentilen tenpluaren ordez Maidalena basaeliza jarri zen eta berarekin batera mendiaren izena aldatu zela.

Maidalena mendia Souek aldeti ikusita (Javi Urrutiaren argazkia)

Maidalena baselizaren barnea (Arantza Lazurtegiren argazkia)


Maria Maidalena abesti ezaguna da Zuberoako elizetan, herri batetik bestera bertsoak desberdinak izan daitezke baina doinu bera kantatzen da eliza guztietan. Hauxe da sarritan entzun daitekeen bertsioa:

      MARIA MAIDALENA   


      Maria Maidalena uhure diezügü,
      sainta photeretsia othoizten zütügü.

      Gure aitek beste ordüz oi sainta handia      
      zeizien gomendatü Xibero herria.

      Maria Maidalena uhure diezügü,
      sainta photeretsia othoizten zütügü.

      Eliza bat zeizien gorarik altxatü
      zure berme hunari denak gomendatü.

      Maria Maidalena uhure diezügü,
      sainta photeretsia othoizten zütügü.

      Gozoki zük deiküzü menditik so egiten,
      gük ere zü gogotik, hürründik ikhusten.

      Maria Maidalena uhure diezügü,
      sainta photeretsia othoizten zütügü.


Plentziako herriaren fundazioaren urteurrena zela eta, herri-antzerkia egin zen eta bertan Maria Maidalena abestiaren moldaketa egin zen. Nahiz eta Plentziako patrona Kandelaria izan, Plentziako eliza Maria Madalenari eskainia da eta ez du orain arte abesti berezerik izan.

Jarraian erakusten dugu Maria Maidalena abestia herri-antzerki baterako bizkaieraz moldatua, bistan da Zuberoako jatorriaren hitzak eta irudiak mantendu direla:
      MARIA MADALENA     MARÍA MAGDALENA
  Maria Madalena ohore deutsugu
  Santa boteretsua otoizten zaitugu.

  Gure arbasoek behin, oi Santa handia 
  gomendatu eutsuen Plentzia herria.

  Maria Madalena ohore deutsugu
  Santa boteretsua otoizten zaitugu.

  Eliza bat eutsuen Plentzian altxatu
  zure babes onari danak gomendatu.      

  Maria Madalena ohore deutsugu
  Santa boteretsua otoizten zaitugu.
  Maria Madalena ohore deutsugu
  Santa boteretsua otoizten zaitugu.

  María Magdalena te honramos,
  Santa poderosa oramos por ti.

  Nuestros antepasados, oh gran Santa,
  te encomendaron el pueblo de Plentzia.

  María Magdalena te honramos,
  Santa poderosa oramos por ti.

  Levantaron en tu honor una iglesia en Plentzia  
  y nos encomendamos a tu bondadosa protección.

  María Magdalena te honramos,
  Santa poderosa oramos por ti.
  María Magdalena te honramos,
  Santa poderosa oramos por ti.

2016ko uztailaren 31an Atharratzen emaniko "Jean Pitrau" pastoralaren zatitxo bat, non arizaleek Maria Maidalena kantantzen duten. Hemen hainbat pastoralen zerrenda.

Egilea: ordua:
Etiketak:

1 iruzkin:

  1. Jesus Romo Uriarte2017(e)ko uztailaren 18(a) (12:40)

    En la orilla derecha del río Uhaitzandia se sitúa sobre Atharratze la cima de La Madeleine/Maidalena, sobre ella encontramos una ermita y una gran antena. La ermita data del siglo XV pero se construyó sobre un antiguo templo pagano.

    En la ermita de Maidalena se conserva una ara o altar de la época romana, que cuenta con una inscripción latina que dice estar dedicado a la divinidad Herauscorrtsehe.

    Fano Herauscorrtsehe sacrum. G(aius) Valerius Valerianus
    (Consagrado al oráculo de Herauscorrtsehe por Gayo Valerio Valeriano)

    Parece ser que antiguamente el templo a la diosa Herauscorrtsehe daba nombre a la propia montaña. Y luego, con la llegada del cristianismo, la ermita dedicada a María Magdalena sustituyó al templo pagano y, consecuentemente, también se cambió la denominación de la montaña.

    "Maria Maidalena" es una santa muy considerada en toda Zuberoa, en los misales de todos los pueblos aparece su canción, si bien de una localidad a otra los versos pueden cambiar.

    Desde Zuberoa hasta Plentzia. Téngase en cuenta que, si bien la patrona de Plentzia es la Virgen de la Candelaria, su parroquia está dedicada a María Magdalena la cual carecía de una canción específica. Por ello, y con motivo de la conmemoración del 717 aniversario de la fundación de la villa de Plentzia, se utilizó una versión de "Maria Maidalena" adaptada que a continuación transcribimos:

    MARIA MADALENA

    Maria Madalena ohore deutsugu
    Santa boteretsua otoizten zaitugu.

    Gure arbasoek behin, oi Santa handia
    gomendatu eutsuen Plentzia herria.

    Maria Madalena ohore deutsugu
    Santa boteretsua otoizten zaitugu.

    Eliza bat eutsuen Plentzian altxatu
    zure babes onari danak gomendatu.

    Maria Madalena ohore deutsugu
    Santa boteretsua otoizten zaitugu.


    ErantzunEzabatu

Harpidetu honetara: Argitaratu iruzkinak (Atom)